Ahmet ÖRS: Rotayı Yeniden Hesaplamak İçin Pusula (Alıntı)

Söz konusu medeniyetin alâmet-i fârikası tabiata savaş açmaktır. Tabiata savaş açmak egemenlik iddiasının temel uygulama sahalarındandır. Tabiatın zapt u rapt altına alınması dolayısıyla şirkin açık tezahürlerinden biri olarak dikkat çeker. Sahte tanrısallığın bu göstereni yıkım ve felâket çevrimi sûretinde insanı mahkûm eder.

Disiplin toplumunun farklı veçheleri olduğunu artık bizzat yaşayarak, okuyup tartışarak iyice öğrendik. Biyopolitikadan psikopolitikaya uzanan kontrol ve tahakküm rejimlerinin inşa ettiği devasa panoptikon, uzayan bir Truman Show biçiminde arz-ı endâm ediyor. Bu hapishaneyi Trumanlar’a nasıl göstereceğiz?

Güçlü bir misal olarak Elazığ-Malatya hattında Rabbimizin vâr ettiği eşsiz tabiatın insan kalabalıklarını yutup duran bir beton cezaevine dönüşmesi üzerinde düşünülmelidir. Betonun tahakkümü insanı tutsak ederken tabiatı bir hançer gibi yaralamakta, ziraatı alabildiğine imkânsızlaştırmakta, börtü böceğe varana dek yine tabiatı katledip susturmaktadır.

Elazığ-Malatya hattı için söylediklerimizi depremde yıkılan-yıkılmayan bütün coğrafyalar için pekâlâ söyleyebiliriz, herkes bunu dillendiriyor zaten. Modern kapitalist medeniyete maruz kalıp da bunu görememek mümkün değildir. Bunu görüp onaylayanların ezen, maruz kalanların ezilen taraflarda yer aldığı da ehline malum olmalıdır. Bu kadar açık ve net bir hakikat karşısında kimin, nasıl pozisyon aldığı ya da alacağıdır aslolan.

Nasıl bir tavır alındı? Egemenlerin kurup idare ettiği dünyaya karşı fikrî/teorik ve fiilî hangi pozisyonda karar kılındı? İtiraz edildi mi, edildi ise hangi argüman ve araçlar öne çıkarıldı? Hangi düşünsel ve pratik direnişler örgütlendi? Bütün bunlar uzun erimli tartışmaları davet etmektedir, farkındayım ancak hem yüzleşmek hem de bu büyük kriz ânında ileriye doğru rotayı yeniden hesaplamak için bunu vakit yitirmeksizin yapmak zorundayız.

Rum Sûresi 41. ayette beyan olunan “İnsanların elleriyle yaptıkları yüzünden karada ve denizde fesat çıktı!” tespiti şaşmaz pusula olarak müslümanlara sunulmuştur. Bu hakikatten, bu büyük tespitten yola çıkarak çağları okumak ve esaslı bir ıslah mücadelesi yürütmek gerekiyor. Rabbimiz bu sosyolojik ve ekolojik ifsada karşı insanları “Düzene konulduktan sonra yeryüzünde fesat çıkarmayın!” (Araf, 56) uyarılarını sıklıkla tekrarlamıştır. Çünkü insan, şeytanın ayartmaları neticesinde hakikate pek çabuk sırt dönebilecek bir cehalet içine düşebilir, bu cehaletin zorunlu sonucu olarak hakikati gölgeleyecek karanlıklar üretebileceğinin farkına varamayabilir. (Ahzab, 72) Şaşmaz pusuladan uzak duruldukça insana isabet eden her musibet bu durumda kendisinin elleriyle kazandıkları dolayısıyladır. (Şûrâ, 30)

Türkiye özelinde konuşalım: Her ne kadar aydınlanmacı temelden hareket etseler de modern kapitalist medeniyetin yıkıcılığı karşısında ekolojik hassasiyetleri siyasetlerinin bir parçası yapmaya başlayan sol-sosyalist çevrelerin tabiatın talanına karşı HES protestolarıyla kendini gösteren, nükleer, maden ve turizm dolayımında gerçekleşen tabiat yıkımlarına karşı güçleri yettiğince verdikleri mücadeleye biz tanığız. Bu süreçte Karadeniz’deki yayla ve derelerle yaşayan halk kadını erkeğiyle bu çevreler tarafından harekete geçirilmiştir. Devlet-sermaye işbirliğinin tabiata, dolayısıyla kendi doğal yaşam alanlarına dönük yağma ve yıkıcılığını gören halk daha önce hayal bile edemeyeceği şekilde korkusuzca kolluk güçlerinin karşısına bile dikilebilmiştir. Aynı tecrübe ülkenin dört bir yanında, çok kez tekrar etmiştir.

İslamî hareketlerin, çok büyük oranlarda düzenle buluşup bütünleştiği yirmi yılı aşan son dönemde neoliberal yağma ve talan karşısında gösterdiği suskunluk ibretâmizdir. Bu meyanda eşsiz bir tablodur. Düşünsel sefaletleri bu gerçeği görmeye yetmemiş olmalıdır. Buna, bahse mevzu yılları bizzat yaşayıp gözlemleyerek tanık olmanın bahtsızlığı içindeyim. Düzenle buluşan İslami çevrelerin nispeten ve aşamalı olarak dışında kalan irili ufaklı yapıların da maalesef bu çerçevede kafa yorduklarını, tabiatın yağma ve talanına karşı koyan açık siyaset yürüttüklerini de pek söyleyemiyoruz doğrusu.

Teorik hazırlığı olmayıp pratiği de belli ezberlerin dışına çıkaramayan bu iradenin ürettiği yetersizlik elbette modern kapitalist medeniyetin sahaya doğrudan yansıyan boyutlarını kavrayıp püskürtmeye niyet edemez hatta onları yararlı bile görebilirdi. Ne acı!

Bu tablonun dışına çıkmaya çalışan, küresel ölçekte doludizgin ilerleyen neoliberal faşizmi Türkiye’yi de saran uzantılarıyla kavrayıp onunla hesaplaşmaya çalışan cılız da olsa karşı çıkışlar oldu. Bu, hakiki bir umut ışığı, gidilecek yolu gösteren işaret fişeğiydi ancak İslami çevrelerce görmezden gelindi, yalnız bırakılarak serpilip boy vermesine katkıda bulunulmadı. Bu da tarihi bir hata ve benzersiz bir yanlış olarak kayda geçmiştir.

Mera alanlarıyla orman ve zeytinliklerin sermayeye devrine, binlerce HES’le ırmak ve derelere kelepçe vurmaya; maden aramalarıyla dağı taşı zehirleyip imha etmeye; yapılaşma izinleriyle ziraat alanlarını beton ve asfalta teslim etmeye; şeker ve sigara fabrikalarının satılıp sermaye ve yapılaşmaya devredilmesiyle çiftçiliğin sona erdirilmesine; nükleer santrallerle geleceği ipotek altın almaya; rantsal dönüşümlerle 2-B kurnazlıklarına varan geniş bir yelpazede ilerleyen, tabiata ve halkın ortak kullanım alanlarına açılan savaşa dikkat çeken az sayıdaki karşı çıkışları ve tartışma faaliyetlerini örneklemek bu evrede kaçınılmaz hâle geldi. Böylece mümkün yol haritası/kaçırılan alternatif hat görünür olacaktır. Bu paragrafa bir demet örneklik bırakıyorum:

HES protestoları:

https://www.dailymotion.com/video/xevq8k

https://www.egitimilkesen.org/istanbulda-zile-ve-niksardaki-hes-direnisine-destek/

Nükleer protestoları:

https://www.haksozhaber.net/tokatta-nukleer-protestosu-23068h.htm

Ormanların maden arama faaliyetleriyle yok edilmesine karşı çıkan eylemler:

https://www.egitimilkesen.org/ikizdereden-marmaraya-deniz-ve-ormanlardan-kanal-istanbula-ekolojik-ifsada-hayir/

Şeker fabrikalarının satılarak şekerpancarı tarımının bitirilmesini protesto eylemleri:

https://www.saglikilkesen.org/eylemler/cargille-zehire-somuruye-hayir/

https://www.tokad.org/2018/03/04/seker-fabrikalari-halkindir-satilamaz/

2-B düzenlemesiyle orman alanlarının yok edilmesine karşı eylemler:

https://www.haberler.com/guncel/tokat-ta-2-b-yasasi-iptal-edilsin-eylemi-3856819-haberi/

Ekoloji meselesini tevhid bağlamında tartışan program:

https://www.ozguryazarlarbirligi.org/2019/12/09/mizan-ve-fitrat-ekseninde-ekoloji-ve-tevhid/

İfsad – mücadele aralığında ekolojiyi işleyen faaliyet:

https://yenipencere.com/videolar/ifsad-mucadele-ekseninde-ekoloji-murat-muratoglu/

Tarımda yaşanan çöküş ve çözümü tartışan etkinlik:

https://www.egitimilkesen.org/endustriyel-tarim-aclik-ve-kitliga-goturur/

Burada örneklemeye çalıştığım etkinlik ve eylemlilikler bugün yerel ve küresel ölçekte yaşadığımız yıkım tablosunun öncelikli bir mücadele alanı olduğunu işaretliyor. İslami hareket Kürt sorunundan ekolojik ifsada, her türlü kapitalist sömürü biçimine, emperyalist müdahalelere, ideolojik baskı ve tahakkümlere, emeğin yağmalanmasına, yeryüzünün mültecilere yasaklanmasına uzanan geniş bir yelpazede tavır alıp teklif üreten bütünlüklü bir yapı arz edemezse siyasal bir hat olarak vâr olamaz. Maraş depreminde yerle bir olan şehirlerin tekrar ayağa kaldırılması bağlamında zihinsel ve siyasal hazırlığı olmayan İslami çevrelerin büyük bir telâşla devleti, TOKİ’yi çağırması; başta İstanbul özelinde olmak üzere büyük bir kentsel dönüşüm için feryat etmesi yaşananlardan ders almadığını, betona ve devlete hayranlığından bir şey eksilmediğini açık bir şekilde gösteriyor. Bu çerçevede Murat Kurtuldu’nun yazısını muhakkak okumalısınız.

Tabiatın kucağında, onu hiç incitmeyen bir uyumla başka bir yaşamı kurmaya dönük mesafe ve hakikati kavrayışsızlık Müslümanların bu mevzulardaki geniş zihinsel hazırsızlıklarına işaret etmekte, bağlantılı olarak da siyasal çıkmazlarının derinliğini yakıcı bir şekilde göstermektedir.

Yaşadığımız acı tecrübe yeni yollar için çıkış noktası olabilir, olmalıdır. Yardım faaliyetlerinde gösterilen her türlü takdirin üzerindeki çaba ve fedakârlık, israf edilmeyen bir bilinç enerjisi biçiminde yeni rotaya yoğunlaşmalıdır. Aksi bir durum çok daha büyük bir kayıp hâlinde karşımıza dikilecektir.